१. कामको परिणामले अनिवार्य रुपमा त्यस्तै प्रकारले पिछा गर्दछ, जसरी रातले दिनको पिछा गर्दछ ।गौतम बुद्ध

२. जीव हिंसाबाट विरक्त हुनु, चोरीबाट टाढा हुनु, मिथ्याबाट टाढा हुनु, यसलाई नै पवित्रता भनिन्छ ।

३. पतीत दुई किसिमका हुन्छन्, मापदण्ड भएका पतित र मापदण्ड नभएका पतित । मादण्ड नभएका पतीतहरुले आफू पतीत भएको थाहा पाउँदैनन् र सधैं पतीत भएर रहन्छन् । मापदण्ड भएका पतितहरु पतीत अवस्थाबाट माथि उठने कोसिस गर्दछन् किनकी उसलाई पतीत भएको द्दान हुन्छ ।

४.तिमी मेरो कुरा परीक्षण गरेर मात्र स्वीकार गर । गौतम बुद्ध

५. असल हृदय भएकालाई अलिकति व्यापक परिश्रम पनि कल्याणकारी नै हुन्छ ।

६. दयाको पात्र त्यही व्यक्ति हुन्छ, जो विशाल धनराशीबीच डुबेर पनि तृष्णामा बसिभूत हुन्छ ।

७. आफ्नो दुःख नातागोताहरुप्रति निर्दयी नबन्नु, सबैप्रति दया हुनु नै धर्म हो । गौतम बुद्ध

८. दानको अर्थ हो सटटामा कुनै पनि किसिमको स्वार्थपूर्ण आशा नगरिकन अर्काको भलाइको निमित्त आफनो सम्पत्तिको मात्र होइन, आफ्नो रगत, शरीरका अंगहरु, आफनो प्राणसमेत बलिदान दिनु ।

९. जीवन ऐर्श्वर्य र अधिकारप्रतिको आशक्तिले मानिसलाई दास बनाउँछ । गौतम बुद्ध

१०. संसारमा दुःख छ भन्ने जानेर पनि सन्यासी झैं हातमाथि हात राखी संसारमा जे जस्तो भइराखेको छ, त्यतिकै हुन दिइरहनु अस्वभनीय कुरा हो ।

११. मानिसले मानिसप्रति गरिने अनुचित व्यवहारको परिणत नै मानिसको दुःख हो र दुःखको नाश केवल धर्मले मात्र गर्न सकिन्छ । गौतम बुद्ध

१२. दुष्ट मन भएको मानिसले दुष्ट बोली बोल्छ, शुद्ध मन भएकोले शुद्धी बोली बोल्छ ।

१३. पाप तथा हित नगर्ने कर्महरु गर्न सजिलो हुन्छ, धार्मिक तथा हितकर कर्म गर्न कठिन हुन्छ ।

१४. दुर्वचन पशुहरुलाई समेत अप्रिय लाग्दछ ।

१५. मिथ्या दृष्टि सम्पन्न मानिसहरुको कहिल्यै पनि सदगति हुन सक्दैन ।

१६. आँखाले कुनै पनि वस्तुलाई देखेपछि त्यसका सामान्य स्वरुप वा वर्णनाट आकषिर्त नहोऊ ।

१७. दुर्बलताप्रति सदा मैत्रीभाव राख्नुपर्छ, जसले उनीहरुप्रति मैत्री भावनाको अभ्यास गर्छन्, सबैप्रति दयालु हुन्छन्, उसलाई धेरै लाभ हुन्छ ।

१८. ध्यान पुरस्कार ठूलो हुन्छ, ध्यानको कलामा आफूलाई तालिम दिने मानिस सत्यको बीचमा पुग्दछ ।

१९. जसलाई धनमा आशक्ति छैन, जोसँग धन छ र उसले त्यसको उचित उपयोग गर्दछ भने त्यस्तो मानिस बरदान सावित हुन्छ ।

२०. नैतिकता खराब छ भने त्यसको मतलब हो मानिसले खराब काम गर्नु ।

२१. नैतिकता नै धर्म हो, धर्म नै नैतिकता हो, नैतिकता छैन भने धर्म पनि छैन, नैतिकता नै धर्मको साररुप हो ।

२२. बृद्धहरुलाई श्रद्धा तथा आदर गर्नुपर्दछ, यस्तो गर्नेलाई धेरै पुरस्कार तथा समृद्धि प्राप्त हुन्छ, छोरा छोरीले आमा बाबुलाई सहारा दिनुपर्दछ र आफ्ना आमाबुवालाई जहिले पनि सम्मान गर्नुपर्दछ ।

२३. सुख चाहनेले सधैं आफूलाई सन्तुष्ट राख्नु पर्दछ, सन्तोष नै सबभन्दा ठूलो सुख हो ।

२४. जसले आफ्नो चित्तलाई जिल सक्दछ, उसलाई कसैले पनि जित्न सक्दैन ।

२५. जागरुकताको साथै संयक जानकारी युक्त पनि हुनुपर्दछ, अगाडि बढ्दै र पछाडि हट्दै स्वयंलाई संयममा राख्नुपर्छ । गौतम बुद्ध

२६. मानसिक दुःख बराबर अर्को दुःखदायी घाउ हुँदैन । गौतम बुद्ध

२७. घृणा मनुष्यका लागि हानिकारक छ, आफूभित्र घृणालाई स्थान दिने मानिस आफ्नो नियन्त्रण छोड्छ ।

२८. एकाग्र भएको चित्तले नै पूर्ण स्थिरतालाई प्राप्त गर्दछ, कुशल चित्तको एकाग्रता नैं समाधि हो । गौतम बुद्ध

२९. जागरुकताको अभ्यास गर्नुपर्छ, जागरुकतायुक्त हुनुपर्छ । गौतम बुद्ध

३०. दयाको पात्र त्यही व्यक्ति हुन्छ, जो विशाल धनराशीबीच डुबेर पनि तृष्णामा बसिभूत हुन्छ ।

३१. आफ्नो दुःख नातागोताहरुप्रति निर्दयी नबन्नु, सबैप्रति दया हुनु नै धर्म हो ।

३२. संसारबाट भाग्नु आवश्यक छैन तर संसारलाई नै बदलेर श्रेष्ठतर बनाउनु परम,’ आवश्यक छ ।

३३. संसारलाई इश्वरले बनाएको हो भने कसैले प्रमाणित गर्न सक्दैन, संसारको विकास भएको हो, निर्माण भएको होइन । गौतम बुद्ध

३४. संयम संकल्पको हाम्रो आशा, आकांक्षा, महत्त्वकांक्षालाई उच्च स्तर के प्रशंसा योग्य बनाउँछ, अधम र अयोग्य होइन ।

३५. खराबको संगतमा बस्ने मानिस खराब नै हुन जान्छ, जस्तै र्दुगन्धयुक्त पदार्थ ग्रहण गर्ने मानिस स्वयं गनाउन थाल्छ । गौतम बुद्ध

३६. बुद्धिमानहरूको संगत गर्ने मानिसहरूले पनि यस्तै चरित्र बनाउँछन् र बुद्धिमान र शीलवान् हुँदै जान्छन् ।

३७. लोभ या संर्घष गर्ने असमायिकी कामनामाथि नजर राख्नु आवश्यक छ किनभने यसैबाट धेरै खराबीहरू पैदा हुन्छन् र एकअर्काको निन्दा हुन्छ र संर्घष पैदा ।

३८. आफूलाई अरूसँग समानताको परिचय देऊ, जस्तो तिनीहरू छन्, त्यस्तै म छु जस्तो म छु त्यस्तै तिनीहरू पनि छन् । गौतम बुद्ध

३९. नत अराजकतामा स्वतन्त्रता हुन्छ, नत निरंकुशतामा नै स्वतन्त्रता हुन्छ, केवल स्वतन्त्रता चाहनेले धर्म अवलम्बन गर्नु अनिवार्य हुन्छ ।

४०. हरेक कुरा ध्यान तथा विचार फुयाउन सक्नु, संयक स्मृति हो, यसको मतलब मनको सतह जागरुकता हो ।

४१. बुद्धिमान् कहिल्यै डराउँदैन, उसले आफ्नो बल चिन्दछ र भयभीत हुँदैनस त्यस्तै, उसले आफ्नो कमजोरीहरू पनि चिन्दछ र हुन नसक्ने कुरा गर्न आट्दैन ।

४२. चाहे मानिस एक्लै बस्न किन नपरोस्, उसले उचित मार्गबाट विचलित नहुने साहस गर्नुपर्दछ ।

४३. असल कर्म गर ताकि त्यसबाट नैतिक साहरा पाएर मानव लाभान्वित हुनसक्दछ ।

४४. अभिलाषा नै सबै दुःखको जड हो । गौतम बुद्ध

४५. जति पनि वस्तुहरू अस्तित्वमा आएका छन्, तिनीहरू सबै सहतुक छन्,’ संयोगवश अस्तित्वमा आएका हुन् ।

४६. अदृश्य वस्तुले अर्के हृदयको रूपमा आफूलाई प्रकट गरेको हुनुपर्दछ, त्यसपछि मात्र हामी त्यसको अस्तित्व स्वीकार गर्न सक्दछौं नत्र अस्तित्व.र वास्तविकता स्वीकार गर्न सकिन्न ।

४७. जसले धर्मको अनुसरण गर्दछ उपदेशको पालना गर्दछ, त्यसको मनमा शान्ति हुन्छ, उसलाई आनन्द प्राप्त हुन्छ । गौतम बुद्ध

४८. अनुशरणले यस जीवनमा र पुनर्जीवनम समेत असल कुरा ल्याउँछ ।

४९. असल र बुद्धिमानले आउने जीवनमा सुख प्राप्त गर्दछन्, दुष्ट तथा मूर्ख सधैका लागि मर्दछन् ।

५०. जो अरूको अवगुणहरूको वयान गर्दछ, त्यो आफ्नै अवगुण प्रकट गर्दछ ।

५१. लाभ–हानि, जसअपजस, सुख–दुःख, गुण–अवगुणहरू संसारका हरेक वस्तुसँग आबद्ध भएका हुन्छन् । त्यसकारण मानिसहरू न त सधै सुखी रहन्छन्, नत सधैं दुःखी नै रहन्छन् ।

५२. मानिस जन्मदै न त निधारमा तिलक लगाएर आएको हुन्छ, न त यज्ञोपवीत धारणा गरेर जसले सत्कार्य गर्दछ, ऊ द्विज हुन्छ र जसले कुकर्म गर्दछ ऊ नीच हुन्छ ।

५३. अविद्याको अर्थ हो, मानिसले दुःख जान्न नसक्नु, दुःख निरोधको उपाय जान्न नसक्नु र सत्यलाई नबुझनु नै हो ।

५४. कुनै पनि कुराको सत्यता स्वीकार गर्न केही न केही प्रमाण हुनुपर्छ, ती प्रमाणहरु दुई प्रकारका छन्, एक प्रत्यक्ष र अर्को प्रत्यक्ष ।

५५. धैर्य सबैभन्दा ठूलो प्रार्थना हो । गौतम बुद्ध

५६. पीडितहरुले आफनो परिस्थिति बदल्ने प्रयास गर्नुपर्छ, उनीहरुले कष्टबाट उपेक्षित भएर बस्नुभन्दा उत्साहपूर्वक परिस्थितिलाई बदल्ने प्रयास गर्नुपर्छ ।

५७. जसले सबैभन्दा बढी पुण्य प्राप्त गर्छ त्यही व्यक्ति धर्मको अधिकारी हुन्छ ।

५८. तिमी आफूलाई हानी हुने काम गर्दैनौ, त्यस्तै अरूलाई पनि हानी हुने काम नगर्नू । गौतम बुद्ध

५९. तिमी अरू मानिस जस्तै हौ, तिमीलाई डर र पीडा भएझै अरूलाई पनि हुन्छ । तर्सथ अरूलाई कष्ट हुने काम नगर ।

६०. त्यस्तो व्यवहार पनि ब्यर्थ नै हो, जसमा मान गर्नुपर्नेमा मान हुँदैन ।

६१. मार्ग विरोधी प्रकृतिहरूलाई रोक्नु, उत्पत्ति भएसकेको भए पनि खराब चित्त प्रवृत्तिलाई दबाउनु आदि संयक व्यायामका उद्देश्यहरू हुन् ।

६२. आफ्नो कुरा अनुसारको काम नगर्ने मान्छेको वचन देख्नेलाई राम्रो तर बास्नाहीन फूलजस्तै हो ।

६३. जो प्रिय वस्तुहरूको बन्धनबाट मुक्त छ, उसलाई न शोक छ, न भय छ । गौतम बुद्ध

६४. सबै वस्तुहरू मानिसका दुःख हरण गर्ने साधन हुन्, बुद्धिमान् मानिसले दुःखहरण गर्ने ती सबै साधनहरूलाई भोग्यवस्तु मानेर भोग्नु हुँदैन ।

६५. सत्य मात्र बोल्नु, असत्य नबोल्नु, चुक्ली लाउनु हुँदैन, दोषबाट बच्नुपर्छ, कसैसँग पनि गाली र कठोर वचन र व्यवहार नगर्नु, बुद्धिसंगत र्सार्थक र स्वउद्देश्य वाणी हुनुपर्छ ।

६६. जीवनका महान् कुराहरूको विचार गर्नाले महानता प्राप्त हुन्छ, असल हुनको लागि मानिसको असल कुरा विचार गर्नुपर्छ । गौतम बुद्ध

६७. आफ्ना विचारहरूलाई खराब काम हुन नपाओस् भन्ने कुरामा सजग राखौं । किनभने हामी जस्तो रोप्छौं, त्यस्तै टिप्छौं । त्यसैले आफ्नो विचारलाई उच्च बनाउनोस्, श्रद्धा र दृढतालाई अपनाउनुहोस् ।

६८. सदाचारीविनाको विद्या बढी खतरनाक हुन्छ, जो विद्वान छ, त्यसले सदाचारी पनि हुनुपर्छ । गौतम बुद्ध

६९. प्रकाश भएकै कारणले अदृश्य भए पनि बिजुलीको वास्तविकतालाई स्वीकार गर्दछौं ।

७०. त्यो मानिस नै विद्वान हो, जो बहुजन हिताय, बहुजन सुखायमा लागेको हुन्छ, सुन्दर हितकर पथको अनुगामी हुन्छ ।

७१. विश्वासनीय मानिसले बोलेको कुरा मात्र ठीक हो भनी जान्नुपर्छ, विश्वासको अर्थ हो निर्दोषिता । गौतम बुद्ध

७२. बुद्धिमान् मानिसले अति नै प्रिय भए पनि आफ्नो स्वजनसँग विछोड हुँदा दुःखी हुनुपर्दैन । गौतम बुद्ध

७३. सबै प्रिय वस्तु र प्रियजनहरूसँग एक दिन अवस्य नै वियोग हुन्छ । गौतम बुद्ध

७४. प्राणीका जति पनि क्रियाकलापहरू हुन्छन्, तिनीहरू विज्ञानद्वारा अथवा विज्ञानको परिणामस्वरूप पूरा हुन्छन् । गौतम बुद्ध

७५. विषय इच्छा गर्नेहरूको प्यास कहिल्यै मेटिदैन । गौतम बुद्ध

७६. काम विषयले डसेपछि संयमी मानिसको सुख हरण हुन जान्छ, काम विषय उसको विनाशको कारण बन्न जान्छ । गौतम बुद्ध

७८. वेद पनि विशुद्ध छैन, त्यसैले हरेक चीजको परीक्षण र पुनःपरीक्षण भएजस्तै वेदको पनि परीक्षण भइरहनुपर्छ ।

७९. कोही व्यक्ति भलो, कुभलोमा आशंकित हुन्छ भने उसले आफ्नो मनलाई भलाइमा नै लगाइराख्नुपर्छ ।

८०. नैतिक भ्रष्टताले गर्दा मानवताले दुःखी हुन नपरोस् । गौतम बुद्ध

८१. भीक्षु भनेको गृह त्याग गरी पर्रि्राजक बनेकाहरू हुन्, भीक्षु भन्नु नै व्रत हो । गौतम बुद्ध

८२. भीक्षु त्यो हो जो संयममा रहन्छ, जो सन्तुष्ट छ र एकान्तमा रहेर आफैमा आनन्दित रहन्छ । गौतम बुद्ध

८३. जुन व्यक्ति भीक्षाजीवित हुन्छ, उसलाई यस लोकमा परम सुख प्राप्त हुन्छ, सम्पूर्ण शान्ति प्राप्त हुन्छ, भविष्य जीवनको निमित्त पनि उसका दुःखहरू हराएर जान्छन् ।

८४. शरीरलाई स्थिर बनाइराख्न, हिंसाबाट जोगिएर बस्न तथा असल जीवन व्यतित गर्न भोजन ग्रहण गर्नुपर्छ ।

८५. जुन मतलाई तिमी स्वीकार्न चाहन्छौं, तिनीहरू हितकर छन् वा छैनन्, निन्दनीय छन् वा छैनन् जस्ता कुराहरूमा विचार पु–याउनुपर्छ ।

८६. मन नै वस्तुविशेषको पूर्वगामी हो, मनले तिनीहरूमाथि प्रभाव पार्छ, मनले नै उत्पन्न गर्छ, यदि मनलाई ग्राहृय छ भने सबै कुरा ग्राहृय हुन्छ ।

८७. मानिस आफ्नो विचारको गुणनफल हो, ऊ जे हो, उसको आदर्श रुचि, अरुचि, ऊ स्वयं विचराको उत्पत्ति हो । गौतम बुद्ध

८८. मानिस निरन्तर परिवर्तनशील छ, निरन्तर सर्म्बर्द्धनशील छ र मानिसको उत्पत्ति अनुवंशिक हो । गौतम बुद्ध

८९. मानिसले बुद्धिमान र असलमध्येबाट मित्र छान्नुपर्दछ खराब मित्रले मानिसलाई बिगार्दछ, मित्र त्यस्तो हुनुपर्दछ जसले बुद्धिमानीका साथ निन्दा गर्दछ किनभने मानिसलाई चाहिने सल्लाह त्यही हो ।

९०. मित्र भनेको गुप्त खानी हो र मित्रलाई दाजुभाइ जस्तै ठान्नुपर्दछ । गौतम बुद्ध

९१. प्रतिकूल परिस्थितिमा पनि मित्रता त्याग नगर्ने व्यक्ति नै सच्चा मित्र हुन् । गौतम बुद्ध

९२. मित्रको तीन लक्षण हुन्छन् –१) हित नगर्ने कामबाट बचाउनुस् –२) हितकर काममा लगाउनु, –३) विपत्तिमा साथ नछोड्नु । गौतम बुद्ध

९३. मूर्खता बराबर घोच्ने तिखो तिर अर्को हुँदैन । गौतम बुद्ध

९४. जबसम्म संसारमा प्राणीहरूको मुक्ति हुँदैन, तबसम्म म आफ्नो मुक्तिको आकांक्षा गर्दिन । गौतम बुद्ध

९५. संसारमा सबैको मृत्यु हुन्छ, यसबाट कोही पनि उम्कन सक्दैन । गौतम बुद्ध अपकीर्ति नै मृत्यु हो । शंकराचार्य

९६. मैत्रीको मतलब हो, सबै प्राणीप्रति भातृ भावना रहनु, मित्रहरूप्रति मात्र होइन, शत्रुहरूप्रति पनि र सबै प्राणीहरूप्रति भातृभावना रहनु । गौतम बुद्ध

९७. तिमीले मैत्रीको अभ्यास गरिराख्यौ भने कसैले पनि तिमीसँग अप्रीतिकन व्यवहार गरे पनि तिम्रो मन विचलिन हुँदैन । गौतम बुद्ध

९८. बुद्धिमान्ले ज्ञान बुद्धि प्राप्त गर्न प्रकाशलाई प्रयोगमा ल्याएर लगातार सत्यको मार्गतिर अग्रसर भइरहन्छ । गौतम बुद्ध

९९. सम्पत्ति उसैको र्सार्थक हुन्छ, जसलाई प्राप्त गरेपछि त्यसले आफ्नो मित्रता र थर्मको निमित्त उपयोग गर्दछ । गौतम बुद्ध

१००. सांसारिक धन सम्पत्ति अनित्य र नाशवान् छन्, धर्मरूपी धन नित्य र अनन्त छन् । गौतम बुद्ध

१०१. समाधी भनेको चित्तको एकाग्रहता हो, यसले गतिशील स्वउत्पन्न अवस्थामा पु–याउँछ । गौतम बुद्ध

१०२. कामको परिणामले अनिवार्य रूपमा त्यस्तै प्रकारले पिछा गर्दछ, जसरी रातले दिनको पिछा गर्दछ । गौतम बुद्ध